'Sociale veiligheid op de werkvloer is een verantwoordelijkheid van ons allemaal'

Merel Wiltink stapte zes jaar geleden vanuit de tweede lijn over naar Onze Huisartsen. Ze startte als praktijkconsulent Astma/COPD. Ze is de linking pin tussen team dagzorg en de Academie, met vakteamleden Sandra en Jacob podcasthost van de Onze Huisartsen Academie-podcast, penningmeester van de Personeelsvereniging én, sinds kort, vertrouwenspersoon. Ze gedijt goed bij deze verscheidenheid aan rollen. 'Ik vind het prettig om uitgedaagd te worden en buiten mijn comfortzone te reiken.'

Merel is blij met de kans die ze van Onze Huisartsen kreeg om haar interesses in zorg en opleiden te kunnen combineren. 'Ik mag vakinhoudelijk samenwerken met kaderartsen en medewerkers in de praktijk adviseren, maar ook bezig zijn met scholingen en e-learnings. De komende tijd wil Onze Huisartsen ontwikkelvraagstukken breed en toekomstgericht benaderen. We kiezen voor leerinterventies die aansluiten bij onze doelen én gericht zijn op het borgen van de behaalde resultaten in de praktijk. Een mooie uitdaging die we samen met de Academie aangaan.'

Zingeving in het werk

Het is vakantietijd. Merel blijkt reislustig, wil cultuur opsnuiven, onder de mensen zijn, ervaringen en indrukken opdoen. Het zegt veel over hoe Merel in haar werk staat. 'Vorig jaar zag ik een vacature voor interne vertrouwenspersoon. Daar was ik in eerste instantie helemaal niet mee bezig. Maar tegelijkertijd voerde ik met mijn leidinggevende ook gesprekken over zingeving in mijn werk. Toen die vacature vervolgens nog een keer voorbij kwam, ben ik er serieus over gaan nadenken. Ik heb er gesprekken over gevoerd, ben me erin gaan verdiepen en werd steeds enthousiaster. Uiteindelijk ben ik de uitdaging uitgegaan.'

Regie bij de melder

De functie laat volgens Merel zien dat de organisatie verantwoordelijkheid neemt voor sociale veiligheid. Tijdens de basisopleiding bij het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen bleek het onderwerp veel meer te omvatten dan ze in eerste instantie dacht. 'Meldingen kunnen betrekking hebben op ongewenst gedrag, zoals pesten en intimidatie, discriminatie en agressie en geweld, maar ook om integriteitskwesties. Denk daarbij bijvoorbeeld aan misbruik van patiëntgegevens, fraude, belangenverstrengeling en diefstal van middelen. Voor al deze zaken kunnen collega’s bij mij terecht. Zelf ben ik nu vooral bezig met hoe ik structureel, periodiek, binnen de organisatie zichtbaar kan zijn. Ik heb een plan geschreven met eerste verbetersuggesties. Ik wil dat collega’s makkelijk naar mij toestappen, juist ook bij twijfel. We kijken samen wat er aan de hand is en hoe we dat kunnen aanpakken. De regie ligt bij de melder, ik ben niet de probleemoplosser. We zoeken samen naar een passende oplossing.'

Open cultuur

Merel schetst wat collega’s na een melding van haar mogen verwachten. 'Ik neem binnen twee werkdagen contact op om behoeften en verwachtingen uit te wisselen. Ik luister zonder oordeel, in vertrouwen, mits er sprake is van acuut gevaar of een meldingsplicht. In de andere gevallen blijft het vertrouwelijk. Na het eerste contact plan ik een gesprek in, altijd op een plek die de melder kiest. De melder doet dan zijn verhaal, ik probeer de context te begrijpen, we brengen wensen en behoeften in kaart, maar kijken nog niet naar oplossingen. Dan volgt een bezinningsfase. Het tweede gesprek plannen we vervolgens op initiatief van de melder. Daarin kunnen we samen oplossingsrichtingen verkennen.'

'Mijn opdracht is uiteindelijk de-escaleren, zoveel mogelijk op een informele manier. Dat past bij een open cultuur die we hier met z’n allen willen. Als we meldingen intern samen kunnen oplossen, komen we er krachtiger uit als organisatie. Dus dat is altijd de eerste intentie. Lukt dat niet, dan volgt formele mediation of een klachtenprocedure. Zelf moet ik ook goed mijn grenzen bewaken. Als een melding mij in gewetensnood brengt, kan ik escaleren naar een andere vertrouwenspersoon of iemand die in die situatie nodig is.'

Zorg voor elkaar

Als het gaat om de kernwaarden van Onze Huisartsen, draait het bij sociale veiligheid vooral om zorg voor elkaar, zegt Merel. 'Pas als je jezelf hier prettig en op je plaats voelt, het idee hebt dat je er als individu toe doet, ontstaat er ruimte om vakbekwaam te handelen, te ondernemen en gebruik te maken van de aanwezige groepskracht. Het voornaamste wat de functie van vertrouwenspersoon moet bewerkstelligen is een cultuur waarbinnen we elkaar kunnen, maar ook durven, aanspreken. Onze gedragscode onderstreept onze kernwaarden, maar het is een papieren document. Hoe kunnen we dit thema laten terugkomen in de dagelijkse werkpraktijk? Mijn functie moet bijdragen aan een organisatie waar mensen graag werken. Die verantwoordelijkheid draag ik niet alleen; sociale veiligheid is van ons allemaal. Wat ik kan en ga doen, is het gesprek op gang brengen en het thema blijvend agenderen.'